Przed nami setny konkurs drużynowy Pucharu Świata!

W najbliższy weekend w Oslo zainaugurowana zostanie trzecia edycja turnieju Raw Air. Sobotni konkurs drużynowy na Holmenkollbakken (HS134) posiadać będzie jednak dodatkową symbolikę. Będzie to bowiem setna rywalizacja zespołowa rozegrana w ramach Pucharu Świata w skokach narciarskich.

Chociaż konkurs drużynowy zadebiutował oficjalnie na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym w 1982 roku w Oslo, zaś sześć lat później na zimowych igrzyskach olimpijskich w Calgary, to przez kolejne lata tego typu rywalizacja nie znajdowała się w programie Pucharu Świata. Sytuacja uległa zmianie dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. W kalendarzu PŚ na sezon 1991/1992 znalazły się bowiem dwie rywalizacje zespołowe.

Historyczny konkurs rozegrano 12 stycznia 1992 roku na dużej skoczni we włoskim Predazzo. Do rywalizacji zgłoszono trzynaście zespołów - Austrię, Bułgarię, Czechosłowację, Finlandię, Francję, Kanadę, Niemcy, Norwegię, Polskę, Słowenię, Szwajcarię, Szwecję oraz Włochy. Wówczas obowiązywała jeszcze zasada, iż do wyniku drużyny zliczane są trzy najlepsze rezultaty członków ekipy. Tym samym regulamin dopuszczał do startu trzyosobowe zespoły i z tego przywileju w dolinie Val di Fiemme skorzystali Bułgarzy (dla których do dziś był to jedyny start w drużynowym konkursie PŚ), Francuzi oraz Kanadyjczycy.

Triumfatorami pierwszych zawodów drużynowych Pucharu Świata zostali Austriacy w składzie: Werner Rathmayr, Ernst Vettori, Martin Hoellwarth oraz Andreas Felder. Drugie miejsce zajęli Finowie, zaś trzecie - Szwajcarzy, dla których to jedyne drużynowe podium w historii startów w PŚ. Polskę reprezentowali Jarosław Mądry, Zbigniew Klimowski, Alojzy Moskal oraz Jan Kowal. Biało-Czerwoni zajęli jedenastą pozycję, wyprzedzając ekipy Kanady i Bułgarii.

Austriacy odnieśli zwycięstwa w dwóch kolejnych drużynówkach w Planicy (1992) i rok później w Predazzo (1993), kiedy to wystawianie czteroosobowych zespołów stało się już obowiązkowe. Z czasem pierwsze zespołowe triumfy odnieśli Japończycy (Planica 1993), Niemcy (Thunder Bay 1994) oraz Finowie (Lahti 1995). Co sezon rozgrywano regularnie 2 konkursy drużynowe (choć w sezonie 1995/1996 odbyły się aż cztery tego typu konkursy), zaś ich najczęstszym gospodarzem było fińskie Lahti.

Sezon 1997/1998 przeszedł do historii jako jedyny bez zawodów drużynowych od momentu ich wprowadzenia do Pucharu Świata. Nie zatrzymało to jednak rozwoju tego typu rywalizacji. Kolejny kamień milowy tej konkurencji przypadł na 2000 rok. Wtedy to po raz pierwszy zmagania ekip miały miejsce na mamuciej skoczni. W zawodach w Planicy triumfowali Niemcy przed Finami i Japończykami. Podczas inauguracyjnego weekendu Pucharu Świata 2000/2001 w Kuopio pierwsze zespołowe zwycięstwo odnieśli natomiast Norwegowie.

Polacy na swój pierwszy moment chwały w konkursach drużynowych musieli czekać aż do dwudziestych pierwszych pucharowych zawodów tego typu. 9 grudnia 2001 roku, na normalnej skoczni w Villach, Biało-Czerwoni nieoczekiwanie wskoczyli na podium. Robert Mateja, Wojciech Skupień, Łukasz Kruczek oraz - najlepszy wówczas skoczek na świecie - Adam Małysz zajęli trzecie miejsce na Alpenarenie. Do zwycięskich Finów stracili 19,5 punktu, ale do drugich Japończyków - zaledwie trzy "oczka". Za nami znalazły się z kolei Niemcy ze Svenem Hannawaldem oraz Austriacy ze Stefanem Horngacherem.

Konkursy drużynowe nie były wówczas uważane za zbyt widowiskowe. Wszystkie zgłoszone zespoły startowały w obu seriach, zawsze w tej samej kolejności. Międzynarodowa Federacja Narciarska postanowiła jednak urozmaicić tę rywalizację, aby była bardziej emocjonująca zarówno dla zawodników, jak i widzów na trybunach lub przed telewizorami. Począwszy od sezonu 2003/2004 wprowadzono zmiany. Do finałowej serii prawo starto zaczęło uzyskiwać wyłącznie osiem najlepszych drużyn po pierwszej rundzie rywalizacji. Dodatkowo ostatnia grupa finału miała startować w odwrotnej kolejności do zajmowanych miejsc po siedmiu skokach. Nowinki zdobyły pozytywne opinie i funkcjonują do dziś. W pierwszych zawodach drużynowych PŚ w nowym formacie, rozegranych 15 lutego 2004 roku w Willingen, triumfowali Norwegowie przed Finami i Niemcami.

Przez kolejne sezony zawody drużynowe były regularnie rozgrywane w Willingen oraz Lahti. W 2007 roku do tego grona dołączyła Ruka, zaś w 2008 na stałe przywrócono pomysł drużynówki w Planicy. Rok później na Letalnicy Polacy zdobyli drugie podium w karierze. Kamil Stoch, Łukasz Rutkowski, Stefan Hula i Adam Małysz zajęli drugie miejsce w jednoseryjnym konkursie, ustępując jedynie Norwegom.

W latach 2009-2013 rywalizacja drużynowa była promowana poprzez niemiecki cykl FIS Team Tour, rozgrywany na skoczniach w Oberstdorfie, Klingenthal oraz Willingen. Do klasyfikacji turnieju zliczane były m.in. noty punktowe zespołów z dwóch konkursów drużynowych, wchodzących w skład imprezy. W 2012 oraz 2013 roku w Lillehammer rozegrano jedyne dotąd konkursy drużyn mieszanych, zaliczane do Pucharu Świata (które są odrębną konkurencją i nie są zaliczane do listy zawodów drużynowych mężczyzn). W premierowych zmaganiach najlepsi byli Norwegowie, zaś rok później triumfowali Japończycy.

Był to okres, w którym Polacy coraz częściej zaczęli stawać na podium zawodów drużynowych, chociaż nie byli w stanie odnieść zwycięstwa. Najbliżej historycznego triumfu byli w 2013 roku w premierowej drużynówce na Wielkiej Krokwi w Zakopanem. Ostatecznie po słabym finałowym skoku Krzysztofa Miętusa, on sam wraz z Piotrem Żyłą, Maciejem Kotem i Kamilem Stochem zajęli drugie miejsce, ze stratą 9,1 pkt. do Słoweńców, którzy niespełna rok wcześniej w Oberstdorfie odnieśli swoje pierwsze drużynowe zwycięstwo. W Polsce panowała opinia, iż być może stracili niepowtarzalną szansę na identyczny sukces, która drugi raz tak szybko się nie powtórzy...

Wszystko zmieniło się po objęciu reprezentacji Polski przez Stefana Horngachera. Już w pierwszym konkursie drużynowym PŚ za jego kadencji doszło do wielkiego triumfu. 3 grudnia 2016 roku w Klingenthal, Piotr Żyła, Kamil Stoch, Dawid Kubacki oraz Maciej Kot odnieśli pierwsze zespołowe zwycięstwo dla Polski w zawodach Pucharu Świata. Biało-Czerwoni pokonali drugich Niemców różnicą 41,5 punktu. Wzrost siły polskiej drużyny zbiegł się z ekspansją liczby zawodów zespołowych w Pucharze Świata. W sezonie 2016/2017 (tak jak rok wcześniej) rozegrano sześć drużynówek, zaś w zimie 2017/2018 - już osiem. Tym samym Orły Horngachera zaczęły dość szybko zwiększać liczbę polskich podiów w tego typu zawodach PŚ.

W 2017 roku konkursy drużynowe stały się nieodłączną częścią nowego turnieju Raw Air. W przeciwieństwie do FIS Team Tour, Norwegowie prowadzą klasyfikację indywidualną, w skład której wchodzą m.in. noty punktowe zawodników z dwóch konkursów drużynowych. Zasady te do dziś budzą kontrowersje i spostrzeżenia. Zwraca się uwagę na fakt, iż automatycznie ogranicza to szanse na końcowy sukces do grona czterech zawodników z każdego kraju oraz wyklucza z walki skoczków nie mających możliwości wystawienia drużyny. Jeszcze w tym samym roku po raz pierwszy rozegrano konkurs drużynowy w ramach Pucharu Świata kobiet. W Hinterzarten zwyciężyły Japonki przed Rosjankami i Francuzkami. W 2018 roku tropem Raw Air poszli Słoweńcy, którzy w ramach cyklu Planica 7 również uwzględnili zawody drużynowe.

Reprezentacja Polski powiększała w tym czasie swój dorobek drużynowych zwycięstw. Po sukcesie we wspomnianym Klingenthal, nadeszły wygrane w Willingen (2017), Zakopanem (2018) oraz Wiśle (2018). Piąty triumf nastąpił w konkursie drużynowym PŚ nr 99, rozegranym 15 lutego w Willingen. Wtedy to Biało-Czerwoni w składzie Piotr Żyła, Jakub Wolny, Dawid Kubacki i Kamil Stoch odnieśli bezdyskusyjny triumf, wyprzedzając drugich Niemców różnicą 79,2 punktu.

W dotychczasowych 99 konkursach drużynowych Pucharu Świata na podium stanęło dziewięć reprezentacji narodowych. Najwięcej zwycięstw mają Austriacy, którzy triumfowali 29 razy. Ponadto 23-krotnie zajmowali drugie, a 21 razy - trzecie miejsce. Tym samym współgospodarze Turnieju Czterech Skoczni są także rekordzistami pod względem ilości miejsc na podium (73 razy).

Łącznie zwycięstwa odnosiło siedem reprezentacji narodowych. 24 wygrane mają na swoim koncie Norwegowie. Piętnastokrotnie najlepsi byli Finowie, zaś trzynastokrotnie - Niemcy. Dziewięć zwycięstw odnotowali Słoweńcy, pięć Polacy, natomiast cztery - Japończycy. Na podium stawali ponadto skoczkowie z Rosji oraz Szwajcarii.

Austriacy są także jedyną reprezentacją, która wystąpiła we wszystkich dotychczasowych konkursach drużynowych. Jeden występ mniej zaliczyli Niemcy oraz Słoweńcy, zaś dwukrotnie na starcie zabrakło Norwegów.

Reprezentacja Polski uczestniczyła w 88 z 99 rozegranych dotychczas konkursów drużynowych Pucharu Świata. Łącznie w zawodach uczestniczyły drużyny z 24 państw, wliczając wspólnie Czechy z Czechosłowacją (sezon 1991/92) oraz Rosję ze Wspólnotą Niepodległych Państw (sezon 1991/92).

W zawodach drużynowych Pucharu Świata wystąpiło łącznie do tej pory 526 zawodników. Ciekawym przypadkiem jest tutaj Petr Czadajew, który jako jedyny wystąpił w barwach dwóch różnych reprezentacji narodowych. 15 lutego 2004 roku w Willingen wraz z drużyną Białorusi zajął jedenaste miejsce. Osiem lat później, 17 marca 2012 roku w Planicy startował już z ekipą Rosji, z którą został sklasyfikowany na ósmej pozycji. Wyczyn Czadajewa mógł powtórzyć Fin Akseli Kokkonen, który jednak po zmianie barw na norweskie nigdy nie otrzymał szansy występu w zawodach zespołowych PŚ.

Równie interesującym przypadkiem jest Martin Svagerko, który swój jedyny występ w zawodach drużynowych Pucharu Świata zaliczył 24 stycznia 1993 roku w Predazzo we wspólnej reprezentacji Czech i Słowacji, która po rozpadzie państwa (1 stycznia 1993 roku) funkcjonowała do końca sezonu. Svagerko jako jedyny skoczek zespołu wystąpił jako przedstawiciel Słowacji, stając się pierwszym zawodnikiem z tego kraju w rywalizacji drużynowej. Kilka lat później Słowacy dwukrotnie wystawili zespół w konkursie drużynowym Pucharu Świata. Startowali jednak już bez Svagerki, który zakończył karierę w 1994 roku.

W dotychczasowych 99 konkursach drużynowych Pucharu Świata najwięcej zawodników - 47 - wystawili Norwegowie. W rywalizacji wzięło udział łącznie także 45 Słoweńców oraz 43 Finów. Polacy zgłosili do zespołu łącznie trzydziestu dziewięciu zawodników.

W klasyfikacji indywidualnej najczęściej z triumfu w zawodach drużynowych cieszył się Gregor Schlierenzauer. Reprezentant Austrii był siedemnaście razy członkiem zwycięskiego zespołu. Ponadto dziesięciokrotnie był drugi oraz siedem razy trzeci, co czyni go również rekordzistą w ilości liczby miejsc na podium w zawodach drużynowych (34 razy).

Łącznie z wygranej w konkursach drużynowych Pucharu Świata cieszyło się do tej pory 107 zawodników. Z kolei na podium tego typu zawodów stawało 188 skoczków.

Rekordzistą pod względem ilości startów w konkursach drużynowych Pucharu Świata jest - co pewnie nikogo nie zdziwi - Noriaki Kasai. Japoński weteran reprezentował swój kraj w tych zawodach już 69 razy. Po raz pierwszy wystąpił w nich 28 marca 1992 roku w Planicy. Był to drugi w historii konkurs drużynowy PŚ, ale premierowy dla reprezentacji Kraju Kwitnącej Wiśni. Kasai wraz z Jiro Kamiharako, Kenji Sudą i Masahiko Haradą zajęli ósme miejsce.

Drugie miejsce na liście wszech czasów zajmuje z kolei Kamil Stoch. Trzykrotny mistrz olimpijski ma już na swoim koncie występy w 59 zawodach drużynowych Pucharu Świata. Debiut zaliczył 12 lutego 2005 roku w Pragelato, kiedy to wspólnie z Marcinem Bachledą, Mateuszem Rutkowskim oraz Adamem Małyszem zajął czwarte miejsce w jednoseryjnych zawodach.

Czołową trójkę tabeli uzupełnia Denis Korniłow. Reprezentant Rosji wystąpił do tej pory w 54 konkursach drużynowych Pucharu Świata. Jego debiut miał miejsce 15 lutego 2004 roku w Willingen. Obok niego na starcie pojawili się Aleksiej Siłajew, Dmitrij Ipatow oraz Dmitrij Wasiljew, zaś ich występ zakończył się ósmą lokatą.

Jubileuszowy, setny konkurs drużynowy Pucharu Świata rozegrany zostanie w sobotę, 9 marca w Oslo. Początek zawodów wyznaczono na 14:30.