Historia Letniego Grand Prix

Letnie Grand Prix zostało zainaugurowane w 1994 roku. Na pierwszą edycję składały się tylko trzy konkursy na skoczniach w Hinterzarten, Predazzo i Stams. Pierwszym triumfatorem cyklu został Takanobu Okabe z Japonii. Do klasyfikacji generalnej dwóch pierwszych sezonów liczyły się noty zawodników za poszczególne skoki, podobnie jak ma to miejsce podczas Turnieju Czterech Skoczni. W 1996 wprowadzono system, jaki znamy z Pucharu Świata.

Pierwsze dwie edycje Letniego Grand Prix nosiły znamiona kilkudniowego turnieju. Triumfatorem zostawał zawodnik, który zgromadził najwyższą sumę not punktowych za swoje konkursowe skoki. Zasady wyglądały więc identycznie jak np. w Turnieju Czterech Skoczni. Międzynarodowa Federacja Narciarska (FIS) po raz pierwszy potraktowała poważnie LGP w 1996 roku. Wtedy to wprowadzono do cyklu klasyfikację punktową znaną z Pucharu Świata. Ponadto Letnie Grand Prix zostało oficjalnie uznane za "period" sezonu, na podstawie których przyznawane są limity startowe dla poszczególnych reprezentacji.

Letnie Grand Prix służy często włodarzom światowej federacji za poligon doświadczalny proponowanych zmian w rozgrywaniu zawodów w skokach narciarskich. Do grona najbardziej pamiętnych testów należą:

1996 - Rozgrywanie konkursów Letniego Grand Prix w ramach systemu KO. Nowa formuła była testowana pod kątem całego Pucharu Świata, ale ostatecznie została wprowadzona wyłącznie do Turnieju Czterech Skoczni.

2000 - Przeprowadzenie zawodów LGP w formie trzech serii. W ćwierćfinale 48 zawodników wyłonionych z kwalifikacji było podzielonych na cztery dwunastoosobowe grupy. Po sześciu najlepszych skoczków każdej z grup wchodziło do półfinału, gdzie wyłoniona 24 była podzielona na dwie równe grupy. Do finału wchodziło dwunastu zawodników - po sześciu najlepszych skoczków z obu półfinałów. Ponadto sportowcom zerowano dorobek z poprzednich rund, zatem o zwycięstwie decydował wyłącznie trzeci skok. W japońskich konkursach uproszczono system do zaledwie dwóch rund - półfinału oraz finału. Nowa formuła rozgrywek nie znalazła jednak uznania i nie została wprowadzona na stałe.

2002 - Podczas konkursów LGP sędziowie oceniali wyłącznie lądowanie zawodników. W efekcie w trakcie zawodów wielokrotnie skoczkowie otrzymywali tzw. "dwudziestki", czyli maksymalne noty punktowe od jurorów. Ostatecznie pomysł nie przyjął się i sędziowie ponownie oceniali również fazę lotu sportowców.

2009 - W ramach Letniego Grand Prix zawody rozgrywano wraz z nowym systemem rekompesat punktowych za pozycję belki startowej oraz średnią prędkość wiatru w czasie lotu. Nowe zasady zostały pozytywnie zaakceptowane przez FIS i od drugiej połowy sezonu 2009/2010 zostały wprowadzone na stałe do Pucharu Świata.

2012 - Po raz pierwszy na seniorskim szczeblu rozegrano konkursy drużyn mieszanych. W skład zespołu wchodziły dwie kobiety oraz dwóch mężczyzn. Kilka miesięcy później taka formuła zawodów zadebiutowała w Pucharze Świata oraz na Mistrzostwach Świata w Val di Fiemme.

2014 - Kolejna próba przeprowadzenia trzyseryjnego konkursu. Tym razem do wyników konkursu zaliczane były już rezultaty z kwalifikacji. Do pierwszej serii kwalifikowało się 48 skoczków (docelowo miało ich być 40), którzy byli dzieleni na cztery grupy. Do finału kwalifikowało się 24 skoczków - po sześciu z każdej grupy. Choć planowano rozegrać w tej formule cały letni sezon, to projekt został zaniechany już po trzecim konkursie.

2017 - Podczas tej edycji Letniego Grand Prix FIS zniosła przywilej automatycznej kwalifikacji dla najlepszej dziesiątki klasyfikacji generalnej cyklu. Po letnich testach, projekt został wprowadzony w życie również w Pucharze Świata.

Pomimo prawdziwej rywalizacji na skoczni, większość zawodników z dystansem podchodzi do wyników uzyskiwanych w ramach konkursów Letniego Grand Prix. Skoczkowie zgodnie twierdzą, iż dla nich najważniejsze zawody są rozgrywane w sezonie zimowym, zaś letnie starty służą tylko jako element treningów oraz porównania obecnej dyspozycji na tle rywali z innych reprezentacji. W siedzibie FIS kilkukrotnie pojawiała się idea, aby Letnie Grand Prix zostało włączone do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata, ale ostatecznie ten pomysł nigdy nie został wprowadzony w życie.

Najczęściej z triumfu w klasyfikacji generalnej Letniego Grand Prix cieszył się Dawid Kubacki, który czterokrotnie dokonywał tej sztuki - w 2017, 2019, 2020 (klasyfikacja nieoficjalna) oraz 2022 roku. Ponadto po trzy wygrane odnieśli Adam Małysz i Thomas Morgenstern. W gronie zwycięzców cyklu znajduje się jeszcze jeden Biało-Czerwony - Maciej Kot.

Dawid Kubacki odniósł również najwięcej zwycięstw w konkursach zaliczanych do Letniego Grand Prix, który ma w swoim dorobku 14 tego typu wygranych. Trzynaście triumfów odnieśli Adam Małysz i Gregor Schlierenzauer, zaś dwanaście - Kamil Stoch..

Oprócz Dawida Kubackiego, Adama Małysza i Kamila Stocha, triumfy w zawodach LGP odnosiło jeszcze czterech polskich skoczków. Siedmiokrotnie zwyciężał Maciej Kot, zaś jedną konkursową wygraną uzyskali Krzysztof Biegun, Piotr Żyła i Jakub Wolny. Łącznie Biało-Czerwoni odnieśli 49 zwycięstw, co plasuje nasz kraj na pierwszym miejscu w tabeli wszech czasów.

Najwięcej miejsc na podium w poszczególnych konkursach cyklu Letniego Grand Prix wywalczył Adam Małysz, który 28 razy kończył zawody tej rangi w czołowej trójce. Drugie miejsce w tej klasyfikacji należy do Kamila Stocha (27 miejsc w czołowej trójce zawodów LGP), zaś trzecie ex aequo do Thomasa Morgensterna i Gregora Schlierenzauera (po 26 razy na podium).

W ramach Letniego Grand Prix rozgrywane były także pomniejsze turnieje. W latach 2006-2010 funkcjonował Turniej Czterech Narodów, rozgrywany na skoczniach w Hinterzarten Pragelato (poczatkowo Predazzo), Einsiedeln oraz Courchevel. W 2011 roku jednorazowo odbył się Lotos Poland Tour, w ramach którego przeprowadzono rywalizację na obiektach w Wiśle, Szczyrku oraz Zakopanem.

Podczas Letniego Grand Prix rozgrywa się też konkursy drużynowe. Najwięcej, bo siedem zwycięstw w zawodach zespołowych zaliczyły reprezentacje Austrii i Polski. Biało-Czerwoni dwunastokrotnie stając na podium. Od 2012 roku w ramach LGP rozgrywane są też sporadycznie konkursy drużyn mieszanych. W 2022 roku w programie cyklu zadebiutowała rywalizacja duetów.

autor: Adrian Dworakowski i Adam Bucholz

Stan przytoczonych informacji jest aktualny na dzień 2 października 2022 roku (finał sezonu 2022).

Zdobywcy Letniego Grand Prix w skokach narciarskich
Sezon	Zawodnik	Kraj	Sezon	Zawodnik	Kraj
1994	Takanobu Okabe		2009	Simon Ammann
1995	Andreas Goldberger		2010	Daiki Ito
1996	Ari-Pekka Nikkola		2011	Thomas Morgenstern
1997	Masahiko Harada		2012	Andreas Wank
1998	Masahiko Harada		2013	Andreas Wellinger
1999	Sven Hannawald		2014	Jernej Damjan
2000	Janne Ahonen		2015	Kento Sakuyama
2001	Adam Małysz		2016	Maciej Kot
2002	Andreas Widhoelzl		2017	Dawid Kubacki
2003	Thomas Morgenstern		2018	Jewgienij Klimow
2004	Adam Małysz		2019	Dawid Kubacki
2005	Jakub Janda		2020	Dawid Kubacki
2006	Adam Małysz		2021	Halvor Egner Granerud
2007	Thomas Morgenstern		2022	Dawid Kubacki
2008	Gregor Schlierenzauer

Najwięcej wygranych konkursów Letniego Grand Prix:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Wygrane
1	Dawid Kubacki		14
2	Adam Małysz		13
2	Gregor Schlierenzauer		13
4	Kamil Stoch		12
5	Masahiko Harada		10
5	Thomas Morgenstern		10
7	Andreas Widhoelzl		9
8	Maciej Kot		7
9	Simon Ammann		6
10	Janne Ahonen		5
10	Jakub Janda		5
10	Ryoyu Kobayashi		5
13	Takanobu Okabe		4
13	Andreas Wellinger		4
15	Severin Freund		3
15	Karl Geiger		3
15	Halvor Egner Granerud		3
15	Martin Hoellwarth		3
15	Daiki Ito		3
15	Junshiro Kobayashi		3
15	Robert Kranjec		3
15	Anze Lanisek		3
15	Taku Takeuchi		3
15	Andreas Wank		3

Najwięcej miejsc na podium konkursów Letniego Grand Prix:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Podia
1	Adam Małysz		28
2	Kamil Stoch		27
3	Thomas Morgenstern		26
3	Gregor Schlierenzauer		26
5	Dawid Kubacki		23
6	Janne Ahonen		19
7	Piotr Żyła		16
8	Simon Ammann		15
9	Masahiko Harada		14
10	Maciej Kot		13
11	Martin Hoellwarth		12
11	Daiki Ito		12
11	Andreas Widhoelzl		12
14	Jernej Damjan		11
14	Andreas Goldberger		11
14	Jakub Janda		11
14	Noriaki Kasai		11
14	Roman Koudelka		11
14	Wolfgang Loitzl		11
20	Robert Kranjec		10
20	Andreas Wellinger		10

Najwięcej wygranych konkursów drużynowych Letniego Grand Prix:
Lp.	Drużyna	Flaga	Podia
1	Austria		7
1	Polska		7
3	Niemcy		3
3	Norwegia		3
5	Japonia		2
6	Finlandia		1
6	Słowenia		1

Najwięcej wygranych konkursów duetów Letniego Grand Prix:
Lp.	Drużyna	Flaga	Podia
1	Austria		1

Najwięcej wygranych konkursów drużyn mieszanych Letniego Grand Prix:
Lp.	Drużyna	Flaga	Podia
1	Japonia		3
2	Austria		2
2	Niemcy		2
2	Norwegia		2