Historia Letniego Grand Prix w Zakopanem

To już ten weekend. Po ośmiu latach przerwy, cykl Letniego Grand Prix powraca do Zakopanego. Zanim jednak najlepsi skoczkowie świata zasiądą na belce startowej Wielkiej Krokwi, warto przypomnieć sobie jak do tej pory wyglądała rywalizacja w ramach LGP w zimowej stolicy Polski.

Wielka Krokiew

Adam Małysz podczas LGP w Zakopanem 2007

fot. Tadeusz Mieczyński

Łukasz Rutkowski

fot. Tadeusz Mieczyński

Kamil Stoch

fot. Tadeusz Mieczyński

Letnie Grand Prix po raz pierwszy zawitało do Polski w 2004 roku. W dniach 4-5 września rozegrano dwa konkursy na Wielkiej Krokwi. Rywalizację rozpoczęto od sobotnich zawodów indywidualnych. Głównym faworytem był Adam Małysz, lider cyklu i zwycięzca wszystkich dotychczasowych konkursów sezonu w Hinterzarten i Courchevel. "Orzeł z Wisły" nie zawiódł kibiców i już w pierwszej serii objął prowadzenie lotem na 134 metr, wyprzedzając o 6,9 punktu Jakuba Jandę (131 m). W serii finałowej Małysz wylądował na 124 metrze, ale to pozwoliło na spokojny triumf z przewagą 11,2 pkt. nad Robertem Kranjcem (127 m i 127 m). Trzecie miejsce zajęli ex aequo Janda (131 m i 122,5 m) oraz Bjoern Einar Romoeren (123,5 m i 130 m). W czołowej trzydziestce znalazł się jeszcze jeden Polak, dwudziesty ósmy Krystian Długopolski.

Dzień później na Wielkiej Krokwi rozegrano konkurs drużynowy. Polscy kibice liczyli na udany występ Biało-Czerwonych - wiceliderów Pucharu Narodów oraz trzecią drużynę konkursu w Hinterzarten. Występ gospodarzy wypadł jednak poniżej oczekiwań. O ile z bardzo dobrej strony pokazał się Robert Mateja (127,5 m i 116,5 m), o tyle słabiej spisali się Wojciech Skupień (109,5 m i 108,5 m) oraz Wojciech Tajner (98 m i 110 m). W porównaniu z sobotą, loty obniżył także Adam Małysz (124 m i 119,5 m) i tym samym Polacy zakończyli zawody na szóstej pozycji. Konkurs wygrali Norwegowie w składzie Daniel Forfang, Roar Ljoekelsoey, Tommy Ingebrigtsen i Bjoern Einar Romoeren. Szczególnie błysnął ten pierwszy zawodnik, który lotem na 139,5 metra ustanowił oficjalny letni rekord Wielkiej Krokwi. Drugie miejsce zajęli Austriacy, a trzecie - Japończycy.

Rok później Letnie Grand Prix powróciło do Zakopanego, choć w formie tylko jednego konkursu - indywidualnego. Zawody rozegrano 27 sierpnia 2005 roku, a reprezentanci Polski stanowili tło dla rywalizacji o wygraną. Zwycięstwo na Wielkiej Krokwi odniósł Jakub Janda. Czech prowadził już na półmetku z wynikiem 127,5 metra. Drugi Thomas Morgenstern uzyskał jednak identyczny rezultat i tracił tylko pół punktu do lidera. W finale Janda nie dał rywalom szans, szybując na 138 metr. Ostatecznie drugi Austriak (134 m w II serii) stracił do triumfatora 10,2 pkt. Na najniższym stopniu podium stanął Wolfgang Loitzl (127 m i 131 m). Do finału awansowało pięciu Polaków, którzy jednak ukończyli rywalizację w trzeciej dziesiątce. Dwudziesty pierwszy był Stefan Hula, dwudziesty drugi Marcin Bachleda, dwudziesty czwarty Kamil Stoch, dwudziesty szósty Adam Małysz, natomiast dwudziesty dziewiąty - Krystian Długopolski.

W następnej edycji Letniego Grand Prix polscy kibice znów mogli liczyć na walkę Adama Małysza o zwycięstwo w Zakopanem. Wiślanin przybywał do Zakopanego jako trzeci zawodnik aktualnej klasyfikacji generalnej cyklu. Na półmetku zawodów rozgrywanych 26 sierpnia 2006 roku był jednak piąty z wynikiem 127 metrów. Straty do czołówki były jednak minimalne. Prowadzący ex aequo Czesi - Roman Koudelka i Jakub Janda (po 127 m) wyprzedzali Polaka o zaledwie punkt. Trzeci był Jernej Damjan (127 m), zaś czwarty Anders Bardal (126,5 m). W finałowej serii Małysz wylądował na 128 metrze. Jak się okazało, pozwoliło to liderowi polskiej kadry na odniesienie zwycięstwa z przewagą 3,7 pkt. nad - piętnastym na półmetku - Gregorem Schlierenzauerem (122,5 m i 131 m). Na trzeciej pozycji rywalizację zakończyli wspólnie Damjan (125,5 m) i Bardal (126 m), a liderujący na półmetku Czesi - Janda (124,5 m) i Koudelka (125 m) - sklasyfikowani zostali na piątym i szóstym miejscu. Oprócz Małysza, punkty do klasyfikacji generalnej LGP zdobyli także siedemnasty Rafał Śliż oraz dwudziesty pierwszy Kamil Stoch.

W 2007 roku weekend z Letnim Grand Prix w Zakopanem został poszerzony do dwóch konkursów indywidualnych. Polscy kibice ponownie liczyli na sukcesy Adama Małysza, ówczesnego wicelidera imprezy. Pierwsze zawody, rozegrane 24 sierpnia, początkowo zapowiadały niespodziankę. Na półmetku rywalizacji prowadził Niemiec Michael Neumayer (123,5 m) przed Austriakami - Thomasem Morgensternem (121,5 m) i Wolfgangiem Loitzlem (120,5 m). Małysz z wynikiem 119 metrów był piąty, tuż za Jernejem Damjanem (120 m). Finałowy skok na odległość 126,5 metra pozwolił wiślaninowi na wyprzedzenie Niemca oraz Słoweńca, ale na Austriaków to było za mało. Triumf odniósł lider cyklu, Morgenstern (125 m), który różnicą 2,2 pkt. pokonał Wolfganga Loitzla (125,5 m). Małysz zakończył rywalizację na trzecim miejscu. Wysokie miejsca, jedenaste oraz dwunaste, zajęli odpowiednio Wojciech Skupień i Marcin Bachleda. W finale wystąpili też dwudziesty szósty Maciej Kot, dwudziesty siódmy Kamil Stoch i trzydziesty Robert Mateja.

Kolejny dzień należał jednak do Adama Małysza. Trzykrotny triumfator Letniego Grand Prix wyrównał w pierwszej serii letni rekord Wielkiej Krokwi - 139,5 metra. Drugi na półmetku Thomas Morgenstern (137 m) tracił pięć punktów do Polaka. W finale obaj zawodnicy uzyskali identyczny rezultat - 133,5 metra. Tym samym zwycięstwo powędrowało do Małysza, który wygrał z przewagą 5,5 pkt. nad Austriakiem. Podium uzupełnił Wolfgang Loitzl (138 m i 129 m). Na czternastej pozycji rywalizację zakończył Marcin Bachleda. Trzy lokaty niżej uplasował się Maciej Kot, zaś dwudziesty piąty był Wojciech Skupień.

Rok później aura wpłynęła na zmianę programu zawodów w Zakopanem. Zaplanowany na piątek 29 sierpnia konkurs z powodu silnego wiatru i ulewy na skoczni został przeniesiony na sobotnie popołudnie. W pierwszej serii zaskoczyli reprezentanci Polski - trzecie miejsce ex aequo z Tomem Hidle (123 m) zajmował Maciej Kot (123 m), a piąty był Łukasz Rutkowski (123 m). Prowadził faworyt zawodów, Gregor Schlierenzauer (125 m) z przewagą 3,8 pkt. nad Ville Larinto (124 m). Ostatecznie górą był Austriak, który w finale wylądował na 135 metrze i pokonał różnicą dwunastu "oczek" Niemca Michaela Uhrmanna (122 m i 133 m). Podium skompletował Szwajcar Simon Ammann (122,5 m i 131,5 m). Maciej Kot (125,5 m) ostatecznie był siódmy, ex aequo z Marcinem Bachledą, który zanotował piorunujący awans z 30. pozycji dzięki próbie na 134 metr. Dwunasty był Łukasz Rutkowski (125,5 m). Kibice martwili się jednak odległą, trzydziestą lokatą Adama Małysza.

Wieczór również należał do Gregora Schlierenzauera, który tym samym odniósł dwie wygrane w Zakopanem w ciągu jednego dnia. Austriak triumfował po skokach na odległość 129,5 m i 126 m. Po finałowych skokach liderów na półmetku, do zakończenia rywalizacji pozostały jeszcze próby dwudziestu skoczków, którzy w wyniku zmiany pozycji belki startowej musieli powtórzyć drugie skoki. I kiedy wszyscy powoli szykowali się do dekoracji, ogromną niespodziankę sprawił Łukasz Rutkowski. Polak był dwunasty na półmetku z wynikiem 121,5 metra. W powtórzonej próbie wylądował na 130 metrze i nieoczekiwanie wskoczył na drugą lokatę! Skoczek z Zakopanego ostatecznie był trzeci, bo zdołał go jeszcze wyprzedzić Michael Uhrmann (121,5 m i 131 m), co jednak nie umniejszało sukcesu polskiego skoczka. Na czternastej pozycji zawody zakończył Maciej Kot, a piętnaste miejsce przypadło ex aequo Marcinowi Bachledzie oraz Adamowi Małyszowi.

W 2009 roku zawody w Zakopanem rozegrano po raz pierwszy przy użyciu bonifikat punktowych za wiatr oraz pozycję belki startowej. Zmagania reklamowano jako wielki pojedynek Adama Małysza i Simona Ammanna. Górą okazał się jednak Gregor Schlierenzauer, dla którego był to pierwszy start tamtego lata. Austriak w pierwszej serii uzyskał 130 m, a w finale poprawił się jeszcze o dwa metry. Tym samym zwyciężył z przewagą 7,4 pkt. nad Norwegiem Johanem Remenem Evensenem (127,5 m i 131,5 m). Adam Małysz oddał skoki na odległość 127,5 m oraz 128,5 m, co pozwoliło mu stanąć na najniższym stopniu podium. Podiumowicz sprzed roku, Łukasz Rutkowski był trzynasty. Szesnaste miejsce zajął Kamil Stoch, natomiast dwudziestą ósmą pozycję uzyskał Maciej Kot.

Następnego dnia Polacy nie brylowali. Tym razem górą był Anders Jacobsen, który prowadził wyraźnie na półmetku z wynikiem 136,5 metra. W finale lądował dziewięć metrów bliżej, ale i tak wyprzedził o 2,6 punktu Gregora Schlierenzauera (133 m i 129 m). Trzecie miejsce zajął Johan Remen Evensen (137 m i 124 m). Najlepszym z grona Biało-Czerwonych okazał się Łukasz Rutkowski, sklasyfikowany na piętnastej pozycji. Siedemnasty był Kamil Stoch, dwudziesty pierwszy Adam Małysz, a czołową trzydziestkę zamknął Krzysztof Miętus.

W 2010 roku Letnie Grand Prix nie powróciło do Zakopanego. W zamian debiut w tym cyklu otrzymała Wisła. Wtedy ogłoszono pomysł naprzemiennej organizacji konkursów LGP. Z racji, iż Polska nie mogła wówczas liczyć na dwa osobne weekendy, zaproponowano, aby cykl odbywał się w Wiśle w lata parzyste, zaś w Zakopanem - w lata nieparzyste. Plany te uległy jednak zmianie, kiedy Polski Związek Narciarski uzyskał zgodę na organizację w ramach tej imprezy miniturnieju - Lotos Poland Tour. W ciągu ośmiu dni skoczkowie rywalizowali w Wiśle, Szczyrku oraz Zakopanem. 22 lipca 2011 roku na Wielkiej Krokwi odbył się konkurs drużynowy. Przed zawodami wydawało się, że Polacy będą walczyć o podium, ale rzeczywistość zweryfikowała te plany. Podobnie jak w 2004 roku, Biało-Czerwoni zajęli szóstą pozycję. Bardzo dobrze spisał się Maciej Kot (126 m i 127,5 m), ale słabsze próby oddawali Dawid Kubacki (115 m i 107,5 m) oraz Krzysztof Miętus (116,5 m i 115,5 m). Nieoczekiwanie najsłabszym ogniwem zespołu był Kamil Stoch, który po zakończeniu kariery przez Adama Małysza objął rolę lidera drużyny. Skoczek z Zębu uzyskał w swoich próbach zaledwie 111 oraz 103 metry. Triumfowali Austriacy, mający w zepsole Wolfganga Loitzla, Martina Kocha, Gregora Schlierenzauera oraz Thomasa Morgensterna. Podium uzupełnili Niemcy oraz Rosjanie.

Dzień później, 23 lipca 2011 roku rozegrano ostatni dotychczasowy konkurs Letniego Grand Prix w Zakopanem. Polacy szybko zrewanżowali się za niepowodzenie w drużynówce. Na półmetku nieoczekiwanym liderem był Krzysztof Miętus (133,5 m), który o pół punktu wyprzedzał Thomasa Morgensterna (125,5 m). Trzeci był Kamil Stoch (127 m) przed Gregorem Schlierenzauerem (126 m), a czołową piątkę zamykał Maciej Kot (132,5 m). Zwycięstwo ostatecznie powędrowało do Morgensterna (128 m), który tym samym z kompletem wygranych triumfował w Lotos Poland Tour. Drugi, ze stratą 0,7 pkt. do rodaka, był Schlierenzauer (128,5 m), a na najniższym stopniu podium stanął Stoch (123,5 m). Tuż za czołową trójką znalazł się Kot (123,5 m), a liderujący po I serii Miętus (117,5 m) zakończył konkurs na siódmej pozycji. W finale wystąpili także piętnasty Dawid Kubacki oraz dwudziesty szósty Bartłomiej Kłusek.

Jak się okazało, pierwsza edycja Lotos Poland Tour była jednocześnie jedyną w bardzo krótkiej historii tej imprezy. W kolejnych latach Letnie Grand Prix gościła wyłącznie Wisła. Zakopane miało powrócić do cyklu w 2015 roku, ale na dwa tygodnie przed zawodami, rywalizację odwołano. Wszystko przez niezadowolający stan Wielkiej Krokwi, wobec której FIS nie chciała wydać nowego letniego certyfikatu. Sytuacja musiała gwałtownie ulec zmianie. Rok później rozpoczął się proces przebudowy najsłynniejszej polskiej skoczni. Całe przedsięwzięcie sfinalizowano pod koniec 2017 roku. Tym samym Wielka Krokiew ponownie zaczęła spełniać światowe standardy. W najbliższy weekend, Letnie Grand Prix powróci do Zakopanego po ośmiu latach przerwy, uświetniając m.in. 100-lecie istnienia Polskiego oraz Tatrzańskiego Związku Narciarskiego.

Poprzednie konkursy indywidualne LGP w Zakopanem:
Data	I miejsce		II miejsce		III miejsce
04.09.2004	A. Małysz		R. Kranjec		J. Janda
					B.E. Romoeren
27.08.2005	J. Janda		T. Morgenstern		W. Loitzl
26.08.2006	A. Małysz		G. Schlierenzauer		A. Bardal
					J. Damjan
24.08.2007	T. Morgenstern		W. Loitzl		A. Małysz
25.08.2007	A. Małysz		T. Morgenstern		W. Loitzl
30.08.2008	G. Schlierenzauer		M. Uhrmann		S. Ammann
30.08.2008	G. Schlierenzauer		M. Uhrmann		Ł. Rutkowski
22.08.2009	G. Schlierenzauer		J.R. Evensen		A. Małysz
23.08.2009	A. Jacobsen		G. Schlierenzauer		J.R. Evensen
23.07.2011	T. Morgenstern		G. Schlierenzauer		K. Stoch

Poprzednie konkursy drużynowe LGP w Zakopanem:
Data	I miejsce		II miejsce		III miejsce
05.09.2004		Norwegia		Austria		Japonia
22.07.2011		Austria		Niemcy		Rosja