Rozpoczął trzy fińskie dekady z medalami - historia Tapio Räisänena

W latach 50. skończyła się bezapelacyjna hegemonia na skoczniach dumnych wynalazców dyscypliny, Norwegów. Do głosu doszli reprezentanci Finlandii, ale ich dominacja nie trwała przesadnie długo. Jeszcze w 1964 roku podczas igrzysk w Innsbrucku dwa medale zdobył Veikko Kankkonen, a dwa lata później Paavo Lukkariniemi wywalczył brąz na mistrzostwach świata w Oslo. Potem nastała medalowa posucha, którą przerwał dopiero Tapio Räisänen w 1978 roku podczas domowych mistrzostw w Lahti.

Tapio Räisänen

Z dachu stodoły

Urodzony w 1949 roku i wychowany w miejscowości Taivalkoski późniejszy mistrz świata od najmłodszych lat przejawiał sportowe inklinacje, ale jego główną domeną była lekkoatletyka. Uzdolniony był także wokalnie, z łatwością wygrywał konkursy śpiewu. Pierwszy skok na nartach oddał w wieku 7-8 lat z... dachu stodoły, ale na dyscyplinę tę jednoznacznie postawił dopiero, mając 16 lat. Dzięki sprzyjającemu zbiegowi okoliczności otrzymał wtedy narty Mattiego Pietikäinena, mistrza świata z 1954 roku z Falun i to był impuls, który ostatecznie przesądził o wyborze drogi życiowej.

Pierwszym większym międzynarodowym wyzwaniem były dla młodego skoczka występy w Stanach Zjednoczonych w 1973 roku. Dwa lata później dostał się do kadry narodowej. Został wstępnie nominowany do składu na igrzyska olimpijskie w Innsbrucku w 1976 roku, ale ostatecznie usunięto go z kadry. Źródła milczą o powodach tego ruchu, wszystko wskazuje jednak na to, że w grę mogły wchodzić sprawy dyscyplinarne. Räisänen, chcąc udowodnić, że błędem było odsunięcie go od olimpijskiego startu, tuż po igrzyskach zajął drugie miejsce podczas mocno obsadzonych zawodów w Falun.

Reprezentacja Finlandii nie była w tamtym czasie zespołem złożonym z abstynentów. Na zgrupowaniach alkohol lał się strumieniami, a co jakiś czas dochodziło do przeróżnych incydentów. Z tego też powodu z funkcji trenera kadry odwołano Mattiego Pulliego, który nie był w stanie utrzymać dyscypliny w grupie. Jego posadę przejął Niilo Halonen. On z kolei wprowadził rządy żelaznej ręki i zapoczątkował trwającą ponad trzy dekady erę fińskich sukcesów zakończoną zdobyciem brązowego medalu mistrzostw świata w lotach w 2010 roku. - Zbudował atmosferę zaufania, a jego sposób prowadzenia treningu nie budził żadnych zastrzeżeń - wspomina Räisänen.

Mistrzostwa last minute

W połowie lat 70. dzięki nowinkom sprzętowym resztę świata o kilka długości wyprzedzali Austriacy. Finowie podczas jednego ze zgrupowań odbytych właśnie w Austrii z zazdrością patrzyli na swoich rywali. - Byliśmy ulicznymi chłopcami i dotarliśmy na ten obóz za wyżebrane pieniądze. Nie wyobrażaliśmy sobie, że osiągniemy ten sam poziom, ale z kilkuletnim opóźnieniem dostaliśmy nowoczesny sprzęt - opowiada były skoczek. Innym reprezentacjom pomogły zmiany sprzętowe wprowadzone przez FIS, za sprawą których Austriacy, ale także NRD-owcy, stracili w tym zakresie swoją przewagę. - Ich kombinezony bardziej przypominały latawce - śmieje się Räisänen. 

Można powiedzieć, że jako pełnowartościowy skoczek Tapio "odpalił" dość późno, bo pierwsze zauważalne sukcesy zaczął odnosić po dwudziestym piątym roku życia. W latach w 1976 i 1977 był najlepszym Finem podczas tradycyjnych igrzysk na Salpausselce, zajmując szóste i siódme miejsce. Zimą 1976/77 został siódmym skoczkiem mistrzostw świata w lotach w Vikersund. Ustanawiał rekordy najważniejszych fińskich skoczni. Jesienią 1977 roku, mając perspektywę domowych mistrzostw świata przeniósł się do Lahti, by oskakać się na skoczniach, na których rozegra się walka o medale. By lepiej zapoznać się z obiektami, poświęcił nawet Turniej Czterech Skoczni. Ten TCS był już jednak zapowiedzią bardzo udanego dla Finów sezonu, ponieważ wygrał go, jako pierwszy Fin od dwunastu lat, Kari Ylianttila. - Wiatr z tyłu, z boku lub z innego kierunku, najazd dłuższy lub krótszy - byłem przygotowany na wszystko, co ogromnie wzmocniło moją pewność siebie - opowiadał Räisänen o swoich przygotowaniach na kompleksie Salpausselkä.

Niemniej na mistrzostwa został powołany tylko jako rezerwowy i dopiero kontuzja Kariego Ylianttili pozwoliła mu wskoczyć do składu. Na mniejszej skoczni zajął wysokie, ale nie do końca satysfakcjonujące go, szóste miejsce. Kilka dni później wydatnie pomógł drużynie w zdobyciu srebrnego medalu, będąc najsilniejszym ogniwem swojego zespołu. Poza zasięgiem gospodarzy okazali się tylko naszprycowani sterydami reprezentanci NRD. Trzecie miejsce zajęła Norwegia, a dopiero czwarte niedawni dominatorzy z Austrii pozbawieni swojego największego atutu, czyli kombinezonów - latawców. Na koniec mistrzostw rozegrano konkurs na dużej skoczni. Zawody zaplanowano na sobotę, ale z powodu silnego wiatru kilkakrotne je przekładano i udało się je przeprowadzić dopiero w niedzielny poranek. Räisänen o zaledwie 0,3 punktu pokonał Aloisa Lipburgera z Austrii i zdobył złoty medal mistrzostw świata.