PŚ w Oslo – fakty, informacje, ciekawostki

Królewska skocznia, kolebka dyscypliny, nieodłączna mgła i "dziury w powietrzu", które irytują Kamila Stocha. 9 i 10 marca konkursami w Oslo-Holmenkollen zainaugurowany zostanie cykl Raw Air. Tym samym na dosłownie ostatnią prostą wyjdzie sezon Pucharu Świata 2023/24.

Skocznia w Holmenkollen

Skocznia Holmenkollen we mgle

fot. Tadeusz Mieczyński

350 skoczni

Według Ronnego Ramberga, norweskiego historyka, w stolicy Norwegii mogło znajdować się łącznie - uwaga, uwaga - 350 skoczni! Zaczęło się od Masterbakken, gdzie skakano już w latach 70. XIX wieku, następnie przyszedł czas na Husebybakken, a początkiem XX wieku poważna rywalizacja przeniosła się na Holmenkollen. 6 marca 1960 roku miało miejsce wydarzenie, po którym liczba skoczni w Oslo została mocno zredukowana. Wówczas w trakcie juniorskich zawodów zawaliła się średnia skoczka kompleksu Baekkelagsbakken. Ucierpiało szesnastu młodych skoczków, siedmiu trafiło do szpitala ze złamaniami i wstrząśnieniem mózgu. Wypadek uświadomił właścicielom skoczni w Oslo, ale i w całym kraju, że chwiejne, drewniane rusztowania stanowią poważne zagrożenie dla uczestników rywalizacji. Władze miasta poważnie potraktowały to ostrzeżenie i dokonały kontroli obiektów. Okazało się, że około 80 procent z nich znajduje się w stanie kwalifikującym je do rozebrania. Większość z nich została w wkrótce potraktowana piłą łańcuchową. Odbudowano tylko nieliczne.

17 maja na śniegu

Spośród niefunkcjonujących już skoczni najbarwniejsze wspomnienia pozostawił po sobie obiekt w parku Ola Narr, gdzie z okazji przypadającego na 17 maja święta narodowego zorganizowano w 1948 roku konkurs skoków na śniegu. Głównym inicjatorem akcji był Roar Antonsen, prezes lokalnego klubu. Pracy było co nie miara. Pod skocznię przywieziono ciężarówkami chłodniami 75 000 litrów śniegu, który następnie był rozprowadzany po obiekcie przez dziesiątki ochotników, dzieci i dorosłych. Jak pisał dziennik Aftenposten wszystkie ciężarówki przejeżdżające przez miasto oklejone były plakatami reklamującymi wydarzenie. Taka forma promocji imprezy okazała się bardzo efektywna, bo pod skocznią według orientacyjnych szacunków pojawiło się 50 tysięcy widzów! Na starcie stanęli najlepsi norwescy skoczkowie, łącznie z legendarnym Birgerem Ruudem. Pomimo obecności licznych gwiazd wśród 62 uczestników zawodów, konkurs wygrał skoczek, ale przede wszystkim kolarz i piłkarz, Paul Sætrang, uzyskując 28 metrów. Impreza zakończyła się sukcesem, toteż rok później rozegrano jej drugą edycję. Tym razem wygrał Arnfinn Bergmann, późniejszy mistrz olimpijski z Oslo z 1952 roku. W swoim zwycięskim skoku uzyskał 29 metrów, poprawiając o jeden metr ubiegłoroczny rekord skoczni. Druga edycja, oprócz rywalizacji czysto sportowej, miała charakter wielkiego festynu. Jedną z konkurencji były skoki w przebraniach. A kreatywność uczestników nie znała granic.

Fragmenty konkursu w Ola Narr z 1948 roku można obejrzeć >>>TUTAJ<<<

Mgła

Znakiem rozpoznawczym zawodów w Oslo jest wyjątkowo często nawiedzająca ten obiekt mgła. Już w 1930 roku mistrzostwa świata rozgrywano tam w gęstej mgle, która stanowiła ogromne zagrożenie dla zdrowia uczestników zmagań. Publiczność zamarła, gdy Czech Johan Tryzna uderzył głową o zeskok i stracił przytomność. Ale walka z prawami natury, raz, że jest raczej nieskuteczna, a dwa - może obrócić się przeciw temu, kto jej się podejmuje. Przekonali się o tym norwescy organizatorzy kolejnych Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym w przeprowadzonych w stolicy Norwegii, w 1966 roku. Wszechobecna i wszędobylska w tych okolicach mgła uniemożliwiała rozegranie zawodów. Zdecydowano, by spróbować ją rozproszyć przy pomocy propanu. Efekt był taki, że po opadnięciu mgły zaczął sypać tak gęsty śnieg, że o skakaniu tym bardziej nie było mowy, a ponadto na lotnisko w Oslo z powodu warunków atmosferycznych trzeba było... wstrzymać wszystkie loty. Trudno nawet zliczyć, ile razy w gęstym "mleku" rywalizowali tam skoczkowie w ramach Pucharu Świata.

Militarne oblicze Holmenkollbakken

W 1941 roku okupujący Norwegię Niemcy stworzyli pod skocznią w Oslo potężny, podziemny kompleks militarny. Wzgórze Holmenkollen stało się centrum wywiadowczo-obserwacyjnym Luftwaffe. Kierowano stamtąd obroną przeciwlotniczą Oslo i dużej częścią Norwegii. Po wojnie tajemniczym obiektem zainteresowali się Alianci, a potem NATO. W 1951 roku rozbudowano podziemny kompleks, który stał się jedną z najbardziej skrywanych tajemnic wojskowych w Norwegii. Stanowił gigantyczny podziemny labirynt składający się z ciemnych korytarzy, ciasnych pomieszczeń i dużej hali operacyjnej. Pracownicy tego wyjątkowego centrum dowodzenia, by nie wzbudzać podejrzeń, przed wejściem do kompleksu i przed jego opuszczeniem przebierali się za narciarzy. Kolejna rozbudowa obiektu miała miejsce w latach 70-tych. Kompleks powiększono o kolejne kondygnacje, liczył sobie wówczas aż cztery tysiące metrów kwadratowych. Oprócz Norwegów pracowało tu wielu oficerów NATO, zwłaszcza z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Odczytywano tam informacje z potężnych radarów ulokowanych wzdłuż wybrzeża Norwegii aż do granicy ze Związkiem Radzieckim. Stacje radiolokacyjne były w stanie wychwycić wszystko co mogło się zbliżyć do granic Norwegii i naruszyć jej przestrzeń powietrzną. Gdy w 1978 roku Norwegia wysłała siły pokojowe do Libanu całość operacji była koordynowana właśnie z Holmenkollen. Dziś opuszczony obiekt w obecnym stanie nie mógłby zostać w żaden sposób zagospodarowany. Na wilgotnych ścianach panoszy się pleśń, a zimne powietrze pełne jest zarodników grzybów, które niemal rozrywają płuca. W niszczarkach nadal znajdują się tysiące pociętych dokumentów zawierających dawne tajemnice obronne Norwegii, ale wiele sekretów militarnych tamtych czasów zachowało się w zakurzonych segregatorach...

Igrzyska

Do 2022 roku Oslo było jedyną stolicą, która zorganizowała Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Organizatorzy VI ZIO w 1952 roku szukali sposobu, jak mogliby przypomnieć całemu światu o swoim wkładzie w historię narciarstwa. W końcu postanowiono na wzór letnich igrzysk w Berlinie i Londynie, zorganizować sztafetę z ogniem olimpijskim. Jej początek nie miał jednak miejsca w greckiej Olimpii, kolebce starożytnych igrzysk, lecz w norweskiej miejscowości Morgedal. Ogień zapłonął z paleniska w domu należącym w XIX wieku do Sondre Norheima, uznawanego za ojca sportów narciarskich. Zacięty bój o zwycięstwo na Homenkollen stoczyli reprezentanci gospodarzy, Arnfinn Bergman i Torbjoern Falkanger. Złoty medal założył na szyję ten pierwszy. Zmagania obserwowało około 150 tysięcy widzów, a zdjęcie pokazujące nieprzebrane tłumy do dziś robi niesamowite wrażenie.